1. Maja
Święty Filip, apostół
(+ około r. 82.)
Wedle ewangelii św. pochodził
św. Filip z Betsaidy galilejskiej, położonej nad jeziorem Genezaret; tradycja
powiada, że był żonatym i ojcem kilku córek, z których jedne wyszły za mąż,
inne pozostały w dobrowolnem dziewictwie i do wielkiej wzniosły się świętości
życia. Węzły rodzinne nie powstrzymały wszakże Filipa, aby nie posłuchać
wezwania Chrystusa, kiedy go powoływał do prawdziwej wiary w ten sam dzień, w
którym Zbawiciel był powołał tak św. Jana jak i św. Andrzeja i brata jego
Piotra. I Filip był jak inni uczniowie rybakami, których nieraz zajęcia może
prowadziły do Judei brzegami rzeki Jordanu; przy takiej sposobności słyszeli
przenikające nauki Jana Chrzciciela o Zbawicielu; potrzeba tylko było jednego
słowa Jezusowego, aby zupełnie tak Filipa jak innych pozyskać dla wiary
prawdziwej. Że zaś Filip szczególniejszem przeświadczeniem został wyznawcą i
uczniem Chrystusa, dowodzi i nawrócenie Natanela (Bartłomieja), którego swym
wpływem sprowadził do Jezusa, wskazując mu na to, że w osobie ubogiego
Nazarejczyka oczekiwany na świat przybył Mesyasz.
Powołanie to pierwsze do wiary dokonało się na ziemi judejskiej. Kilka dni
później przybył Jezus z uczniami swymi do Galilei i udał się do Kana na gody
małżeńskie (wedle niejednych właśnie co dopiero nawróconego Natanela);
znajdował się tam więc i św. Filip i był świadkiem pierwszego jawnego cudu,
którym Jezus stwierdzał swe boskie posłannictwo. Zaliczony później do grona
stałych uczniów Chrystusowych, a potem i do nieodstępnych od Zbawiciela
apostołów, zajmował Filip wybitniejsze stanowisko przy boku mistrza, bo do
niego właśnie zwraca się Jezus, gdy chodziło o dostarczenie żywności dla
zebranej pięciotysięcznej rzeszy. Zakłopotany apostół odzywa się, że i
większa kwota pieniężna nie starczyłaby na zaspokojenie głodu tak licznego
tłumu. Może dlatego Zbawiciel stawił św. Filipowi pytanie, aby tem naoczniej
przez cudowne pomnożenie chleba go przekonać o boskiem swem na ziemi zadaniu.
Do Filipa też zwracają się poganie, którzy go może znali z Galilei, o
pośrednictwo do Zbawiciela; było to po wskrzeszeniu Łazarza, a krótko przed
męką Pańską; wówczas poganie na wieść o niezwykłych cudach cisnęli się do
Jezusa; przystęp do Niego ułatwił im rzeczywiście św. Filip z pomocą św.
Andrzeja. Może i w tym wypadku gorąca wiara pogan miała być podnietą dla
apostoła. Pewną bowiem rzeczą, że nie ze wszystkiem pojmował dobrze
doniosłość nauk Jezusowych. Kiedy więc Zbawiciel przy Ostatniej Wieczerzy
wskazywał na Ojca niebieskiego jako cel dążności ludzkich, a Siebie samego
nazywał jedyną drogą do niebios, do Ojca prowadzącą, znowu św. Filip się
odzywa w zimnem obrachowaniu, że wystarczy jemu i apostołom widok Ojca
niebieskiego, aby zupełnych pozbyć się wątpliwości. Może wyobrażał sobie
podobny cud, jakiego świadkiem byli trzej wybrani apostołowie przy
Przemienieniu Pańskiem. W każdym razie stwierdzał swem odezwaniem, że nie
ogarnął zupełnie istoty dzieła i osoby Jezusa. Stąd też Zbawiciel z lekką
przyganą podnosi, że Ojciec w widzialny i bezpośredni nie objawia się sposób,
bo objawił się dostatecznie w samym Chrystusie, który jedno jest z Ojcem.
Po Zesłaniu Ducha św. w dzień Zielonych Świętych, św. Filip wraz z innymi
apostołami działał nasamprzód w Palestynie, później udał się wedle podania do
kraju Scytów, a stąd zwrócił się do Małej Azyi, mianowicie do Frygii;
wszędzie licznych Zbawicielowi jednał uczniów i wyznawców. W stolicy Frygii,
bo w Hieropolis cudownym sposobem przez modlitwę miał zniszczyć jakiegoś
potwora, któremu poganie cześć oddawali przez ofiary z ludzi. Kiedy jedni
potęgą apostoła przekonani, tem chętniej przyjmowali jego nauki o Jezusie,
inni zacieklejsi wtrącili go do więzienia, a niedługo potem go ukrzyżowali
głową zwieszoną ku dołowi. Śmierć św. Filipa obliczają na rok 82, w każdym
razie po nawróceniu św. Polykarpa, które nastąpiło r. 80 p. Chr.; święty ten
bowiem jeszcze przez pewien czas żył razem z św. apostołem, męczennikiem.
Kościół łaciński obchodzi pamiątkę św. Filipa na dniu 1. maja, Kościół
wschodni na dniu 14. listopada. Relikwie apostoła znajdują się w Rzymie w
kościele pod jego i św. Jakóba wezwaniem.
Nauka
Św. Filip uczy nas, jak dla Jezusa jednać prawdziwych uczniów; nie
potrzeba do tego wielkiej pracy misyjnej w dalekich krainach; wystarczy
ograniczyć się na warstwy społeczne, w których sam żyjesz. Wielu z swych
bliźnich możesz przykładem i pouczeniem spowodować do uszanowania i
pogłębienia wiary, do pokuty i spowiedzi św., do wysłuchania Mszy św. i słowa
Bożego, do cierpliwości w nieszczęściach, do cnoty i dobrych uczynków. I tym
sposobem szerzyć możesz królestwo Boże na ziemi.
Nie zapominaj wszakże i o sobie samym! Jeśli byłeś przyczyną grzechu
cudzego, staraj się błąd swój naprawić wedle sił swych; jeśli dałeś
zgorszenie, staraj się je usunąć, chociażby przyznaniem się do winy, jeśli
innej niema drogi wyjścia; obowiązek to już ścisły, mianowicie wobec
zgorszenia niewinnych. Pamiętaj bowiem na słowo Zbawiciela, że zgorszenie
maluczkich do najcięższych się zalicza zbrodni wobec Boga.
A już nie posuwaj się na miłość Bożą do tego stopnia przewrotności, że
zachowaniem swem dawałbyś stale i trwale zły przykład, powstrzymywałbyś
innych od Jezusa, utwierdzałbyś innych w błędach i fałszach; byłbyś winnym
tylu dusz na wieki potępionych: byłbyś może gorszym nawet od faryzeuszy,
którym Zbawiciel groził: Biada wam doktorowie i faryzeuszowie obłudnicy, iż
zamykacie królestwo niebieskie przed ludźmi, albowiem wy nie wchodzicie ani
wchodzącym dopuszczacie wnijść (Mat.23.13). Gorliwości więc dla sprawy Jezusa
ucz się od św. Filipa, który wszystko poświęcił, aby służyć wyłącznie
Zbawicielowi.
Tego samego dnia
Święty Jakób Mniejszy, apostół
(+ r.62.)
Święty Jakób
Mniejszy był synem Alfeusza czyli Klopasa; nazywają go Mniejszym dlatego, aby
go rozróżnić od Jakóba Większego, syna Zebedeuszowego, nie dla wieku, ale dla
późniejszego do godności ucznia Chrystusowego powołania. Miał Jakób Mniejszy
kilkoro rodzeństwa, bo Józefa, Judę, Symeona (późniejszego biskupa
jerozolimskiego, którego pamięć Kościół święci dnia 18. lutego) oraz siostry
wedle tradycyi Maryę i Salomeę. Wszystkie te osoby nazywają się w Piśmie św.
braćmi, względnie siostrami Zbawiciela, a raczej wedle zwyczajów języka
hebrajskiego, który nie znał wyrażeń na określenie dalszego pokrewieństwa, po
prostu krewnymi Pana Jezusa. Alfeusz bowiem (Klopas) jako ojciec był wedle
tradycyi mężem Miriam, siostry Najśw. Maryi Panny, wedle innych był bratem
św. Józefa, Oblubieńca Przeczystej Dziewicy. Jasną w każdym razie rzeczą, że
Matka Boża jedynego miała Syna Jezusa poczętego i narodzonego w dziewictwie
nieskalanem.
Od swego urodzenia był Jakób Mniejszy poświęcony przez rodziców Bogu; stąd
też wedle przepisów wydanych dla nazireuszy żydowskich, nigdy nie używał ani
mięsa ani wina, włosów nie przycinał, grube nosił szaty, czystość zachowywał;
nadto tak modlitwie był oddany, że kolana stwardniałą pokryły się powłoką
ciała. Ponieważ zaś jaśniał jeszcze wszelaką prawowitością życia i wobec
innych, nie dziw, że otrzymał miano Sprawiedliwego.
Niewątpliwą rzeczą, że św. Jakób Mniejszy znajdował się przy Zbawicielu,
kiedy Jezus na początku Swej działalności nauczycielskiej przebywał z
krewnymi w Kafarnaum. Powołany później na apostoła, dostąpił jak św. Piotr
osobnego objawienia zmartwychwstałego Mistrza. Po Zesłaniu Ducha św.
apostołowie poruczyli Jakóbowi pieczę o matczyne siedlisko chrześcijaństwa w
Jerozolimie; tutaj poznał go św. Paweł, skoro przybył do Jerozolimy, aby
widzieć Piotra św.; sam książę apostołów po cudownem swem wybawieniu z
więzienia wiadomość o sobie przesyła Jakóbowi jako biskupowi Jerozolimy.
Prawością swoją szczególniejszą zyskał Jakób powagę nawet u żydów;
powiadają, że dozwolony był mu przystęp do najświętszego przybytku świątyni.
O działalności pomiędzy chrześcijanami chlubne świadectwo daje list św.
Jakóba, w którym gorliwością apostolską przestrzega przed grzechami, a
napomina do dobrych uczynków, ponieważ wiara bez uczynków jest martwą i
żadnej nie ma wartości dla zbawienia. Stosunek nakoniec Jakóba do innych
apostołów uwydatnił się na soborze w Jerozolimie r. 51, gdy chodziło o
pytanie, czy poganie przechodzący na chrześcijaństwo mają podlegać prawu
mojżeszowemu, mianowicie obrzezaniu. Na św. Piotra i jego zdanie zgodzili się
wszyscy, postanawiając, że niema obowiązku obrzezania, że jednakże dla pogan
ponawiają się przepisy Noego, które zakazują nieczystości, bałwochwalstwa,
używania krwi i t. d.
Działalność św. Jakóba pomiędzy Izraelitami na korzyść wiary Jezusowej
rozbudziła nakoniec nienawiść arcykapłana Anana, syna owego Anasza, który z
Kajfaszem przesłuchy sprawiał Zbawiciela. Okoliczności były pożądane,
ponieważ Festus namiestnik, a przeciwnik żydów, jak wykazuje obrona św.
Pawła, właśnie opuszczał swe stanowisko, a następca Albin jeszcze nie był
przybył. Wytoczono więc skargę przed Wysoką Radę żydowską w Jerozolimie i
skazano Jakóba za rzekome bluźnierstwa na ukamienowanie. Wprowadzony na
szczyty świątyni miał odwołać wobec zebranego ludu zarzucane mu fałsze; kiedy
zaś przeciwnie wyznał otwarcie Jezusa Bogiem i Sędzią po prawicy Ojca
niebieskiego, strącono go na dół; podniósł się jeszcze raz apostół, aby Boga
wezwać do przebaczenia nieprzyjaciołom, bo nie wiedzą, co czynią. Zarzucony
gradem kamieni, śmierć poniósł św. Jakób w chwili, gdy jeden z obecnych pałką
rozbił mu tak silnie czaszkę, że mózg się rozprysnął na wszystkie strony.
Było to 10. kwietnia r. 61. Późniejsze zburzenie Jerozolimy w r. 70 przez
Rzymian ma być karą także za niewinną śmierć apostoła. Arcykapłan Anan został
z urzędu swego złożony za przyczyną namiestnika Albina i króla Agrypy. Ciało
św. Jakóba, pochowane pierwotnie w Jerozolimie niedaleko świątyni,
przeniesione zostało, jak mówią, około r. 572 do Konstantynopola. Uroczystość
św. Jakóba Mniejszego przypada na 1. maja.
Inni święci z dnia 1. maja:
Św. Amator, biskup z Auxerre. - Św. Berta, ksieni. - Św.Efrozyn, biskup z Pamfylii. - Św. Floryna, dziewica i męczenniczka. - Św. Gerald, biskup z Macon. - Św. Izydora, pustelnica. - Św. Małgorzata, dziewica i ksieni. - Św. Teodard, biskup z Narbonne. - Św. Teodulf, kapłan i zakonnik. - Św. Toreta, dziewica i pasterka. - Św. Ultan, opat. - Św. Kominiusz, męczennik. - Św. Andeolus, subdyakon. - Św. Peregryn z zakonu Sług Maryi. - Św. Asaf, biskup z Wales.
