Na podstawie kalendarza kościelnego z uwzględnieniem dzieła ks. Piotra Skargi T.J. oraz innych opracowań i źródeł
na wszystkie dni całego roku ułożył
Ks. Władysław Hozakowski



ŻYWOTY   ŚWIĘTYCH   PAŃSKICH  -   P A Ź D Z I E R N I K

Październik


Matka Boska Różańcowa (wcześniej "Zwycięska")

(obch. w pierwszą niedzielę października)


   Niedziela pierwsza w październiku

(r. 1573.)

   Na pamiątkę zwycięstwa chrześcijan pod Janem z Austryi nad Mahometanami w bitwie morskiej pod Lepanto r. 1571 ustanowił papież Pius V. doroczną uroczystość Matki Boskiej Zwycięskiej; ponieważ walna owa bitwa przypadła na 7. października, a zarazem pierwszą niedzielę tego miesiąca, dlatego i nowe święto obchodzić się miało w pierwszą niedzielę października. Dwa lata później zmienił papież Grzegorz XIII. nazwę uroczystości, bo poświęcił ją Matce Boskiej Różańcowej; uczynił to dlatego, że mocy Różańca św. przypisywał tryumf sprawy chrześcijańskiej nad pohańcami. Było to święto pierwotnie ograniczone, bo tylko tam się obchodziło, gdzie był ołtarz lub była kaplica pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej. Dopiero Klemens XI. rozszerzył uroczystość na cały Kościół bez wyjątku, gdy książę Eugeniusz r. 1716 pod Peterwardein nowe, rozstrzygające nad Turkami odniósł zwycięstwo. Święto Różańcowe nie mały posiadało przywilej, bo każdy zdobywał odpust zupełny, kto przy odpowiednich warunkach nawiedził kościół lub kaplicę różańcową. Papież Pius IX. odnowił r. 1862 ten przywilej, który powoli przechodził w zapomnienie. Uroczystość znacznie się jeszcze podniosła, gdy Leon XIII. r. 1883 nakazał przez cały październik odprawiać różaniec we wszystkich kościołach katedralnych i parafialnych oraz w świątyniach poświęconych czci Maryi. Nadto dołączył r. 1883 do litanii loretańskiej wezwanie: Królowo Różańca świętego - módl się za nami; swego czasu Pius V. dodał był wezwanie: Wspomożenie wiernych - módl się za nami. Modlitwą, którą czcić mamy Maryę w myśl jej uroczystości październikowej, jest Różaniec. Składa się z 15 Ojcze nasz oraz z 150 Zdrowaś Marya, z których co dziesięć następuje po jednem Ojcze nasz; zakończeniem szeregu poszczególnego czyli tajemnicy jest: Chwała Ojcu i t. d. Wstępem do całego Różańca są Skład apostolski, jedno Ojcze nasz oraz trzy Zdrowaś Marya. Ponieważ 150 Zdrowaś Marya odpowiadają 150 psalmom, dlatego nazywa się też Różaniec psałterzem Maryi. Jak zaś w średnich wiekach rozkładały się często psalmy na trzy części, tak i przy Różańcu mówią o trzech rodzajach tajemnic: chwalebnych, radosnych, bolesnych. Tajemnice chwalebne obejmują Zmartwychwstanie Pańskie, Wniebowstąpienie, Zesłanie Ducha św., Wniebowzięcie i Ukoronowanie Najśw. Maryi Panny. Tajemnice radosne odnoszą się do Zwiastowania, Nawiedzenia Najśw. Panny, do Urodzenia Zbawiciela, Ofiarowania Go w świątyni oraz do Odnalezienia Jezusa w świątyni. Tajemnice bolesne przypominają, jak Pan Jezus w Ogrójcu krwawy pot wylewał, jak został ubiczowany, cierniem ukoronowany, jak upadał pod krzyżem, jak został na krzyż przybity. Istotą nabożeństwa różańcowego jest nie tylko odmawianie przepisanych modlitw, ale nadto rozważanie poszczególnych tajemnic; tylko pod tym warunkiem zyskuje się zwykle nadane odpusty przy użyciu odpowiednio poświęconych koronek, składających się z kilkudziesięciu pereł, które służą do odmówienia jednej grupy tajemnic. Jak modlitwy same tak i koronki nazywają się różańcami, bo poszczególne perły wyobrażają niejako róże, które wieńcem swym przyczyniają się do chwały Maryi.
   Początek Różańca nie jest zupełnie jasny. Wiemy, że pustelnicy w Egipcie często te same powtarzali codzień nieraz kilkaset razy modlitwy; używali do tego kamyków, aby w liczbie się nie pomylić.Taką modlitwą powtarzaną bywało zwykle Ojcze nasz. Od dwunastego wieku stwierdza się zwyczaj, powtarzać często i Zdrowaś Marya. Z tych dwóch pierwiastków powstał Różaniec; zdaje się, że św. Dominik nie jest ojcem modlitwy różańcowej, że już przed nim była znana; ma jednak tę niewątpliwą zasługę, że się przyczynił do rozszerzenia różańca w początkach trzynastego wieku. Później wszakże nabożeństwo różańcowe poszło w zapomnienie; dopiero z początkiem piętnastego wieku przyczynił się do ożywienia tej modlitwy zakon św. Dominika. Tradycya mówi, że jak kiedyś Najświętsza Dziewica objawiła różańcowe nabożeństwo św. Dominikowi, tak wówczas poleciła ponowić szerzenie różańca bratu Alanowi de la Roche. Pewną rzeczą, że przed końcem piętnastego wieku różaniec znowu był znany we wszystkich krajach chrześcijańskich. Rozmaite bractwa przyjęły za główny obowiązek, pielęgnować nabożeństwo różańcowe; pierwsze takie bractwo napotykamy w Douai r. 1470. Bractwa te były podwaliną do tak zwanych Żywych Różańców, które składają się znowu z t. zw. róż czyli oddziałów. Do każdej róży należy piętnastu członków, którzy co miesiąc rozdzielają pomiędzy siebie piętnaście tajemnic różańcowych, aby codziennie jednę tajemnicę odmówić i rozważać. Pierwszy zawiązek Żywego Różańca odnasza się Maryi Jaricot w Lyonie z r. 1826; potwierdził go Grzegorz XVI. roku 1832 i obdarzył odpustami. Rozporządzeniem Piusa IX. roku 1877 główny kierunek Żywych Różańców należy do jenerała Dominikanów; nadmienić wypada, że Żywy Różaniec nie jest właściwem bractwem.
   Od Żywego Różańca oraz od bractw różańcowych rozróżniać należy t. z. Wieczny Różaniec. Składa się z oddziałów, z których każdy liczy 24 członków; każdy członek ma obowiązek odmówić co miesiąc o wyznaczonej godzinie wszystkie piętnaście tajemnic różańcowych. Początek Wiecznego Różańca odnoszą do Dominikanina Petroniusza Martini; potwierdzony został ten sposób modlitwy przez Aleksandra VI. roku 1650. Papież Pius IX. nadał zupełny odpust członkom na czas odmawiania przepisanych tajemnic.
   Do uzyskania odpustów różańcowych wymaga się nietylko odmawiania Ojcze nasz i Zdrowaś Marya w porządku nakazanym, nietylko rozważania tajemnic, nietylko poświecenia odpowiedniego poszczególnych koronek, ale nadto przepisanego kształtu przy koronce; perły muszą być z mocnego materyału: wykluczają się zwykle szklane; koronki poświęconej nie wolno kupować pod utratą odpustów; koronka musi być w użytku osoby, dla której jest przeznaczona. Koronka pożyczona nie przynosi odpustów innej osobie. Przy odmawaniu wspólnem różańca nie jest koniecznym warunkiem do uzyskania odpustów, aby każdy modlący się miał odpustową koronkę; wystarczy, że jeden z grona ją posiada.
   Wyjątek z tych przepisów stanowią odpusty t. z. krzyżowców, bo bez względu na rozważanie tajemnic można uzyskać za każde Ojcze nasz i każde Zdrowaś odpust 500 dni, chociażby się i całej nie odmówiło koronki.


     Nauka


   Uroczystość Różańcowa dlatego jest wielkim czynnikiem w życiu chrześcijańskiem, bo znaczne nastręcza odpusty. Są równe odpustom Porcyunkuły Frańciszkanów, bo tylekroć można uzyskać odpust zupełny, ilekroć przy zachowaniu zwykłych warunków w dzień uroczystości nawiedzi się kościół lub kaplicę Matki Boskiej Różańcowej. Tym więc sposobem zakon Dominikanów poszczycić się może równymi przywilejami jak zakon Frańciszkanów.
   Nadto sama modlitwa różańcowa wielu jest obdarzona odpustami. Tem chętniej powinniśmy się jej oddawać, czem jest przystępniejszą przy swej prostocie dla każdego umysłu. Pomimo swej prostoty jest zarazem modlitwą głęboką, bo odnosi się do najwznioślejszych tajemnic i prawd wiary chrześcijańskiej. Stąd to też najwybitniejsi teologowie, uczeni, królowie, książęta modlitwę tę serdecznie ukochali i pielęgnowali.
   Nie mów, że różaniec jest jednostajny, nudny. Właśnie odmiana tajemnic urozmaica modlitwę; dlatego wydaje się jednostajnym, bo za mało rozmyślamy przy nim o tajemnicach, do jakich poszczególne dziesiątki Pozdrowienia Anielskiego się odnoszą. Samo nawet rozważanie próśb w Modlitwie Pańskiej i w Pozdrowieniu Anielskiem może służyć do urozmaicenia modlitwy, a zarazem do podniesienia nastroju prawdziwego w duszy naszej.
   Jak szkaplerz jest suknią dzieci Maryi; jak ryngrafy Maryi były puklerzem wojowników chrześcijańskich, tak Różaniec jest najznakomitszą modlitwą na cześć Królowy niebios. Niechaj więc umiłowanie tej modlitwy będzie stwierdzeniem wezwania kościelnego: Królowo Różańca świętego - módl się za nami.


Madonna

(Według obrazu Sassoferrato w galeryi Doria w Rzymie)


Uroczystość Aniołów-Stróżów

(obch. dn. 2. października)