22. Kwietnia
Święci Epipodyusz i Aleksander, męczennicy
(Około r. 178.)
Epipodyusz był Rzymianinem z Lyonu, Aleksander Grekiem z
pochodzenia; oboje wybitni cnotą i naukami, a nadto serdeczną z sobą
połączeni przyjaźnią od czasów, kiedy wspólnie te same u tych samych mistrzów
odbywali nauki. Przyjaźń wzajemna tem większej była wartości, że opierała się
na religijnych pobudkach, na wzajemnych zachętach do coraz większej
doskonałości.
Gdy w r. 178 za cesarza Marka Aureliusza wybuchnęło prześladowanie
chrześcijan, młodzieńcy uszli na pewien czas z Lyonu; zostali odkryci w
chacie pewnej bogobojnej wdowy, u której znaleźli przytułek; bez śledztwa
odprowadzono ich przez zbirów do więzienia.
Po trzech dniach stanęli przed sądem namiestnika. Z obawy, aby starszy
Aleksander na młodszego nie wpływał Epipodyusza i nie zachęcał go do
wytrwałości w wierze, osobno napominał sędzia Epipodyusza, aby już dla swego
młodego wieku wyrzekł się wiary, która takiego wymaga zaparcia i zakazuje
uciech światowych. Ale młodzieniec, pomny nauk Jezusowych, śmiało odparł:
Rzekoma twoja litość jest dla mnie okrucieństwem; zwodnicze uciechy są dla
mnie grzechem; służba bożków prowadzi na potępienie, na śmierć wieczną;
służba Boga, chociażby śmierć przyniosła doczesną, prowadzi do wiecznego
szczęścia. Rozgniewany taką odpowiedzią sędzia, bić kazał Epipodyusza po
ustach za mniemane bluźnierstwa, atoli niewzruszony bólami młodzieniec
nieprzestawał wyznawać swej wiary prawdziwej i zapewniać, że za ofiarę ciała
swego otrzyma chwałę w niebiesiech. Wytrwał Epipodyusz, kiedy rozpięty na
torturach, nowe znosić musiał męki, lud pogański, widząc stałość męczennika,
coraz więcej się wściekłością unosił i żądał coraz to większych kar, sam
chciał wymierzyć mu kary, bo domagał się wydania więźnia, aby go ukamienować.
Obawiając się gwałtów rozszalałej tłuszczy sędzia kazał odprowadzić
Epipodyusza i przez ścięcie głowy życia go pozbawić.
Dwa dni później stanął Aleksander przed trybunałem sędzi rzymskiego.
Przedstawiano mu cierpienie i śmierć umiłowanego przyjaciela, męki innych
chrześcijan dla wiary skazanych; żadnego na nim te dowody okrucieństwa nie
robiły wrażenia. Przeciwnie oświadczył, że właśnie cierpienia swych
współwyznawców rozpalają w nim coraz gorętsze pragnienie, im w katuszach
dorównać dla miłości Zbawiciela. Katuj, zawołał wkońcu, ciało moje, jak tylko
ci się podoba; duszę zbawi Ten, co dla niej zgotował radości niebieskie i dla
niej umarł na krzyżu. Zawstydzony bezowocnością swych zabiegów, gniew swój
wywarł sędzia w nakazie, aby trzech siepaczy rózgami do krwi biło mężnego
młodzieńca. Uderzenia były tak silne i liczne, że ciało odpadało kawałami, a
krew zalewała miejsce wykonania wyroku. Aleksander wzrok wzniósł ku niebu i
czerpiąc z niebios siłę, nie wydał z siebie ani jednego jęku, ani jednego
okrzyku bolesnego. Na zapytanie, czy dalej trwa w swej wierze, zawołał:
Czemuż miałbym nie wytrwać w wyznaniu swego Zbawiciela? Wasze bożki przecież
są urojeniem bez siły i mocy, mój Bóg jest wszechmocnym Panem, który mnie nie
opuści do ostatniej chwili. Tracąc wszelką nadzieję pozyskania skazańca dla
pogaństwa, wydał sędzia wyrok nowy, aby na krzyż przybito Aleksandra. Pełen
radości, że może Zbawiciela naśladować w śmierci, wydał Aleksander ostatnie
tchnienie, wisząc na krzyżu i wzywając imienia Jezusowego.
Ciało obydwóch męczenników pobożni chrześcijanie pochowali pod Lyonem.
Grób ich był miejscem rozmaitych cudów, które przyczyniły się do zwalczenia
pogańskich wierzeń. Później przeniesiono zwłoki razem z relikwiami św.
Ireneusza do ówczesnego kościoła św. Jana w Lyonie samym.
Nauka
Przez rozkosze światowe, jakich się wyrzekł Epipodyusz dla Jezusa,
rozumieć należy z ówczesnych stosunków przedewszystkiem uczty, wyuzdaność,
która się zwykle łączyła z czcią oddawaną bożkom pogańskim. Chrześcijanie nie
znają bałwochwalstwa pogańskiego; pomimo to wielu grzeszy przez
niewstrzemięźliwość w jedzeniu i piciu, przez występki nieczyste, przez
myśli, mowy i uczynki zdrożne. A przecież nauka Jezusa świadectwem św. Pawła
zakazuje wszelkiej niewstrzemięźliwości, zakazuje nieczystości, oznacza te
występki jako grzechy ciężkie; doliczyć należy i sposobności bliższe do tych
przewinień, przedewszystkiem nieskromne tańce i t. d..
Pogańskie zabawy wkradły się i do chrześcijaństwa. Jeśli wśród pogan zły
duch doznawał czci, to i uczty pijackie, nieczystości są zdaniem św. Pawła
służbą złego ducha. Mianowicie nieumiarkowana zabawa w t. z. czasie
karnawału, jest wyraźną obrazą Bożą, bo służy tylko rozbudzonym namiętnościom
ludzkim. Idą nieraz w zapomnienie wszelkie obowiązki religijne, aby zaspokoić
podlejsze i niższe pragnienia zmysłowe.
Skąd to pochodzi, że tylu nie wstępuje w ślady św. Epipodyusza i
Aleksandra? Skąd tylu chrześcijan tonie w nadmiarach niegodliwej wręcz nieraz
zabawy? Pochodzi stąd, że w młodości za mało starają sobie wbić w serce i
umysł prawdy wiary, za mało żyją od młodości obowiązkami ściśle religijnymi.
Nie wszystkie zabawy się potępiają, ale potępia się nadmiar zabawy, gdy nie
jest wypoczynkiem po pracy; potępia się niegodziwość zabawy, bo jest
grzechem. Obowiązkiem naszym, usuwać się od wszystkiego, co jakąkolwiek
tchnie zdrożnością. Bogu najmilsi są z pewnością ci, co nietylko unikają
wszelkich podejrzanej wartości zabaw, ale nadto właśnie w okresie tych zabaw
mianowicie karnawałowych w domu lub w kościołach Boga modlitwami przepraszają
za winy tych, co się w zabawach nie umieją ograniczać albo wprost szukają w
nich sposobności do zaspokojenia swych grzesznych pragnień.
Tego samego dnia
Święci Soter i Gajusz, papieże-męczennicy
(168 - 177) i (283 - 296.)
Soter Włoch, urodzony w Kampanii z ojca Konkordyusza po
św.Anicecie dzierzył przez 9 lat rządy Kościoła Chrystusowego.
Szczególniejszą opieką otaczał tych, co nieszczęściem byli dotknięci albo
dotkliwe znosić musieli ubóstwo. Rozmaitych wsparć udzielał nawet
odleglejszym kościołom. W ten sposób dobroczynności Sotera doznawał kościół w
Koryncie. Tamtejszy biskup Dyonyzy serdeczne do Sotera wystosował
podziękowanie, pismo zaś papieskie w takim dla Koryntyan było poszanowaniu,
że czytano je wraz z pismem św. Klemensa na nabożeństwach wspólnych.
Soterowi też przypisują zakaz, aby kobiety ani dziewice Bogu poświęcone
nie odważyły się dotykać naczyń kościelnych do świętej Ofiary przeznaczonych,
chyba za wyraźnem pozwoleniem; jemu przypisują nakaz, aby duchowieństwo w
Wielki Czwartek wspólnie przystępowało do stołu Pańskiego.
Sotera też zasługą zwalczenie herezyi Montanistów, która za jego czasów
zaczęła się pojawiać. Umarł około r. 177; Kościół czci go jako
męczennika.
Gajusz z Dalmacyi słowiańskiej rodem, krewny podobno cesarza Dyoklecyana,
wstąpił na Stolicę apostolską r. 283 po śmierci św. Eutychyana. Z początku
rządy jego niczem nie były zmącone, ale wkrótce wybuchnęło dwuletnie
prześladowanie. Podczas tej burzy spadającej na łódź Piotrową wielu
chrześcijan a wybitnych Rzymian śmierć poniosło męczeńską jak n. p.
Chromacyusz starosta wraz z synem Tyburcyuszem, dalej Marek, Marcelin,
Sebastyan i inni. Gajusz sam krył się wówczas w podziemiach nie z obawy
śmierci dla Jezusa, ale z poświęcenia dla wiernych pieczy jego poleconych. W
podziemiach sprawował ofiarę Mszy św., nauczał, krzepił i pocieszał
chrześcijan. Kiedy zaś wybiła i dla niego godzina śmierci, nie uląkł się jej;
poddał się r. 296 z weselem męczeństwu upragnionemu, aby wejść do chwały
wiecznej. Gajuszowi przypisują nakaz, że do biskupiej godności nikt nie ma
być wyniesiony, kto wszystkich poprzednich nie otrzymał należycie
święceń.
Inni święci z dnia 22. kwietnia:
Św. Abrunkulusz, biskup z Trewiru. - Św. Tarbula, dziewica i męczenniczka. - ŚŚw. Apelles, Lucyusz, Łukasz, Klemens, uczniowie Chrystusowi. - Św. Daniel, męczennik. - Św. Julian, biskup z Vienne. - Św. Leon, biskup z Sens. - Św. Melaniusz, biskup z Troyes. - Św. Oportuna, zakonnica. - Św. Senoryna, zakonnica. - ŚŚw. męczennicy Parmeniusz i Chrystotelas, kapłani, Lucyusz i Maciusz, dyakoni, Primulus i Tudinus.
